''Περί τα τέλη του 18ου αιώνα τα κυρία χαρακτηριστικά του αστικού οικογενειακού συστήματος είχαν στέρεα εδραιωθεί στην Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ : Ο γάμος γινόταν σε σχετικά μεγάλη ηλικία και πολλοί άνθρωποι έμεναν άγαμοι. Ο γάμος έτεινε να κανονίζ εται από τους μέλλοντες συζύγους και όχι από τους γονείς και τους πρεσβυτερους..Οι πρεσβύτεροι επέτρεπαν στα νεαρά ζευγάρια να φλερτάρουν καταλαβαίνοντας ότι η αυτοσυγκράτηση των νέων θα έπαιρνε τη θέση της επιτήρησης από τους ενηλίκους. (σ 24)Συγχρόνως άνδρες και γυναίκες δεν εγκατέλειπαν εύκολα στο γάμο τις συνήθειες της επιφυλακτικότητας που είχαν αποκτήσει κατά τη περίοδο του φλερτ . Εν τελει το Δυτικό σύστημα γάμου γέννησε μεγάλη σεξουαλική ένταση και κακή προσαρμογή,που έγινε πιο έντονα αισθητή από όσο θα γινόταν αλλού επειδή ο γάμος , ιδεατά , βασιζόταν στην οικειότητα και στην αγάπη. Η ανατροπή του γάμου του προσχεδιασμένου από άλλους επηλθε στο όνομα της ρομαντικής αγάπης και μιας νέας σύλληψης της οικογένειας ως καταφύγιου από τον πολύ ανταγωνιστικό κόσμο της αγοράς . : Οι δυο σύζυγοι έμελλε να βρουν παρηγοριά και πνευματική ανανέωση ο ένας στη συντροφιά του άλλου. Ειδικότερα η γυναίκα έμελλε να χρησιμεύσει, σύμφωνα με μία διάσημη ρήση του 19ου αιώνα ως ‘’Άγγελος της παρηγοριάς’’....''''
αποσπασμα απο το Λιμανι σ'εναν ακαρδο κοσμο....(Νοσφεράτος)
o ιστορικός και κοινωνιολόγος Κρίστοφερ Λας αποτελεί ιδιόμορφη περίπτωση στον χώρο της αμερικάνικης διανόησης. Αρκετά νωρίς διαφοροποιήθηκε από τους συναδέλφους του, επιχειρώντας να απευθυνθεί στο ευρύ κοινό. Η γραφή του είναι παθιασμένη και μαχητική, τα κείμενά του πολεμικά, το ύφος του καταγγελτικό. Ελάχιστα είναι τα ζητήματα για τα οποία δεν έχει γράψει. Στα κείμενά του στηλιτεύει την αντικουλτούρα της δεκαετίας του 1960, την πολυπολιτισμικότητα και τον μεταμοντέρνο σκεπτικισμό, τις αναζητήσεις της Νέας Αριστεράς, την εξάπλωση της ψυχοθεραπείας και της «κουλτούρας του ναρκισσισμού», την απώλεια της αυτονομίας του πανεπιστημίου, την απαξίωση της θρησκείας, της πατρίδας και της οικογένειας στον σύγχρονο κόσμο, τις αλλαγές στην κοινωνική διαστρωμάτωση των Η.Π.Α. και τις πολιτικές τους συνέπειες
Απο τις Εκδοσεις Νησιδες
Κρίστοφερ Λας
Λιμάνι σ΄έναν άκαρδο κόσμο
Η οικογένεια υπό πολιορκίαν
Γιατί έχει γίνει η οικογενειακή ζωή τόσο οδυνηρή, ο γάμος τόσο εύθραυστος, οι σχέσεις γονέων και παιδιών τόσο δύσκολες; "Έξοχο βιβλίο - το καλύτερο που διαθέτουμε για την ιστορία της σημερινής οικογένειας".The New Republic "Λαμπρή έκθεση της συλλογικής αυταπάτης μίας "θεραπευτικής" κοινωνίας που αναζητά την ψυχική ασφάλεια. Η ανυπέρβλητη συνεισφορά του είναι πως δείχνει ότι η δημόσια ανησυχία για την κακή κατάσταση της οικογένειας έχει χρησιμεύσει για να μεταμφιέσει προσπάθειες να υποταχθεί η οικογένεια σε νέες μορφές έξωθεν επιρροών, συνήθως προς όφελος της προώθησης νέων υπηρεσιών και προϊόντων".The New York Review of Books "Λαμπρή επιχειρηματολογία, που μας κεντρίζει τη σκέψη".The New York Times"Η ανάλυση και τα συμπεράσματά του διαφοροποιούνται ρητά από ορισμένα ριζοσπαστικά ρεύματα (φεμινισμός, ψυχαναλυτικός αναθεωρητισμός, πολιτισμική ανθρωπολογία, νεομαρξισμός και "αντικουλτούρα"), τα οποία επικρίνουν τον καταπιεστικό θεσμό της οικογένειας και συνδέουν την κοινωνική και πολιτισμική πρόοδο με τη χειραφέτηση του ατόμου από τα οικογενειακά δεσμά. Ο Λας υπογραμμίζει, αντιθέτως, τη σπουδαιότητα των οικογενειακών δεσμών και επισημαίνει τους κινδύνους που συνεπάγεται η διάβρωση της οικογενειακής ζωής στη σύγχρονη κοινωνία. Από πρώτη άποψη φαίνεται παράλογο ένας ριζοσπάστης στοχαστής, σφοδρός επικριτής του αμερικάνικου καπιταλισμού όπως ο Λας, να υπερασπίζεται παραδοσιακές αξίες. Τα επιχειρήματα και οι συλλογισμοί του, όμως, κατορθώνουν να κλονίσουν πολλές "προοδευτικές" μας βεβαιότητες. Παρατηρεί ότι η σταδιακή διάβρωση της εξουσιαστικής οικογένειας, που επήλθε καθ' όλη τη διάρκεια της φιλελεύθερης φάσης της αστικής κοινωνίας, όχι μόνο δεν απελευθέρωσε το άτομο από εξωτερικούς καταναγκασμούς, αλλά το υποδούλωσε σε νέες μορφές κυριαρχίας, ενώ ταυτόχρονα εξασθένησε την ικανότητά του για αντίσταση και αυτονομία. Η φιλελεύθερη επιτρεπτικότητα μπορεί να οδηγήσει σ' ένα νέο και πιο αποτελεσματικό σύστημα κοινωνικού ελέγχου. Και αντίστιχα, η διάλυση της εξουσίας/ αυθεντίας της οικογένειας και ο μαρασμός της οικογενειακής ζωής μπορεί να θέσουν τις ψυχικές βάσεις για την άνοδο ενός νέου τύπου δεσποτισμού. Στο όνομα της κριτικής στην "εξουσιαστική προσωπικότητα" που γεννάει η καταπιεστική οικογένεια, υποστηρίχθηκε η ανατικατάσταση της εξουσίας/ αυθεντίας των γονέων από την εξουσία/ αυθεντία των "ειδικών" της ανατροφής των παιδιών (γιατρών, ψυχολόγων κτλ.). Ο Λας εξετάζει κριτικά αυτό το φαινόμενο της εισβολής στην αμερικάνικη οικογένεια των ειδικών της κοινωνικής και ψυχικής παθολογίας. Επικαλείται μάλιστα τον Φρόυντ, ο οποίος υποστήριζε ότι η αυτονομία εδράζεται στην έντονη συναισθηματική ταύτιση με τους γονείς και έρχεται έπειτα από τρομερούς αγώνες για να ξεπεράσουμε την κατωτερότητα και την εξάρτηση. Η εξασθένηση της πατρικής φροντίδας, συμπεραίνει ο Λας, ακριβώς επειδή έχει αμβλύνει τη σύγκρουση πατέρων και γιων, καθιστά πολύ πιο δύσκολο για το παιδί να γίνει αυτόνομος ενήλικος". (Θανάσης Γιαλκέτσης, Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας, 464, 3 Αυγούστου 2007)
[ISBN:978-960-8263-62-Χ]
[ISBN:978-960-8263-62-Χ]
- Κρίστοφερ Λας Η κουλτούρα του ναρκισσισμούO αμερικανός ιστορικός και κοινωνιολόγος Kρίστοφερ Λας (1932-1994). Θεωρεί χαρακτηριστικό της ζωής στην Aμερική της δεκαετίας του 1970 τον “ναρκισσισμό
Τα δέκα κεφάλαια του βιβλίου:
1. Το κίνημα αυτογνωσίας και η εισβολή της κοινωνίας στον εαυτό
2. Η ναρκισσιστική προσωπικότητα του καιρού μας
3. Αλλαγή των τρόπων επιτυχίας
4. Η κοινοτοπία της αυτογνωσίας: θεατρικότητα της πολιτικής
5. Η υποβάθμιση του αθλητισμού
6. Το σχολικό σύστημα και η νέα αγραμματοσύνη
7. Ο εκσυγχρονισμός της αναπαραγωγής και η κατάρρευση της εξουσίας
8. Η φυγή από το συναίσθημα. Κοινωνιοψυχολογία του πολέμου των δύο φύλων
9. Η κλονισμένη πίστη στην αναγέννηση της ζωής
10. Πατερναλισμός χωρίς πατέρα.
- Κρίστοφερ Λας
Ο ελάχιστος εαυτός
Ψυχική επιβίωση σε καιρούς αναστάτωσης
Ο 20ός αιώνας έφερε την εκτενή βιομηχανοποίηση, τη βία σε έκταση και μορφή πρωτοφανείς στην Ιστορία. Η αίσθηση της κλίμακας του κοινωνικού περιγύρου που περιβάλλει τον κάθε άνθρωπο μεγάλωσε κατά πολύ, ενώ ο αυξημένος ρυθμός των εξελίξεων τον ανάγκασε να μετατραπεί από ήρεμο διαμορφωτή της πραγματικότητάς του σε δρομέα που προσπαθεί να προλάβει τις εξελίξεις. Το μη-οικείο, ταχέως εξελισσόμενο και απειλητικό αυτό περιβάλλον εμφανίζεται υπερβολικά «μεγάλο» και εχθρικό προς την εγγενή τάση του ανθρώπου να επιβληθεί στον περίγυρό του. Αποτέλεσμα: η συρρίκνωση του Εαυτού στα απολύτως βασικά στοιχεία του, ο περιορισμός του σε μια κατάσταση διαρκούς πολεμικής ετοιμότητας. Και όπως σε κάθε πόλεμο, η επιβίωση μετατρέπεται σε πρωτεύουσα προτεραιότητα, τόσο πολύ μάλιστα που καθίσταται αυτοσκοπός, παραβλέποντας την ανάγκη αναζήτησης οποιουδήποτε άλλου νοήματος πέραν της ίδιας της επιβίωσης. Η υγιής υπαρξιακή σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του διαρρηγνύεται καθώς αυτός μετατρέπεται σε πολεμιστή: ανασφαλής, επιθετικός και καιροσκόπος, έτοιμος να κάνει το καθετί που πιστεύει ότι θα κατασιγάσει την ανασφάλειά του
(Μάριος Δαμουλιάνος, περ. Strange)
Κρίστοφερ Λας
- Η εξέγερση των Ελίτκαι η προδοσία της δημοκρατίας
Tο 1930 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Oρτέγκα υ Γκασετ “H εξέγερση των μαζών”. O ισπανός φιλόσοφος έκρινε ότι η ορμητική είσοδος των λαϊκών μαζών στην ιστορία αποτελούσε μείζονα κίνδυνο για τη δημοκρατία. Eξήντα χρόνια αργότερα, ο αμερικανός ιστορικός και κοινωνιολόγος Kρίστοφερ Λας κρίνει ότι η δημοκρατία σήμερα απειλείται από τις ελίτ, δηλαδή τα ανώτερα στελέχη των μεγάλων εταιρειών και τους εύπορους ελευθεροεπαγγελματίες. Γιατί οι ελίτ αυτές έχουν αποκοπεί από τη χώρα και την κοινωνία τους και προσπαθούν να επιβάλουν στον κόσμο την απόλυτη ομοιομορφία. Στα επτά κείμενα που αποτελούν τον τόμο, ο Λας εξετάζει τη δημόσια εκπαίδευση, τα μεγάλα εμπορικά κέντρα, την πολυπολιτισμικότητα, αλλά και τη ζωή σε μία εκκοσμικευμένη κοινωνία όπως η σημερινή.
. Θεμέλια της δημοκρατίας δεν είναι τα άτομα αλλά οι αυτοκυβερνώμενες κοινότητες, υποστηρίζει ο Λας (σ. 13). Αλλά οι νέες ελίτ του κοσμοπολιτισμού και της πολυπολιτισμικότητας, άνθρωποι που δεν πιστεύουν σε οικογένεια, πατρίδα και θρησκεία, στρέφονται εναντίον της «Μέσης Αμερικής» και υπονομεύουν, ισχυρίζεται, τις βάσεις της δημοκρατίας. […]Αν και κατηγορεί εξ ίσου τις δυνάμεις της αγοράς (σ. 30), τις πολυεθνικές επιχειρήσεις, τη γραφειοκρατία και τις παρεμβάσεις του προνοιακού κράτους για τη διάλυση του παραδοσιακού κοινωνικού ιστού, η αιχμή του Λας στρέφεται μάλλον προς ένα νέο στρώμα της διανόησης, το οποίο κατέχει σήμερα ηγεμονική θέση στις σύγχρονες Δυτικές κοινωνίες. Πρόκειται για τους ανθρώπους που εργάζονται στην πολιτισμική βιομηχανία (Τύπο, τηλεόραση, κινηματογράφο, μάνατζμεντ, διαφήμιση κτλ.). Το νέο αυτό στρώμα αδιαφορεί για, ή ειρωνεύεται, τον παραδοσιακό ρόλο του διανοούμενου-παιδαγωγού και δεν στοχεύει στη διαφώτιση και στην καθοδήγηση των μαζών ακολουθώντας κάποιο συγκεκριμένο κανονιστικό πρόγραμμα. Σύμφωνα με τον Λας, που τοποθετεί τον εαυτό του στην παλιά Αριστερά, η νέα ελίτ δεν ενδιαφέρεται «να επιβάλλει τις αξίες της στην πλειονότητα», την οποία αντιμετωπίζει με «ανάμεικτη περιφρόνηση και ανησυχία» (σ. 26), θεωρώντας την «αδιόρθωτα ρατσιστική, σεξιστική, επαρχιώτικη και ξενοφοβική» (σ. 22).
- Κι όμως! Στη «Μέση Αμερική» επιβιώνει ο «κοινός νους», ισχυρίζεται ο Λας, σ’ αυτά τα στρώματα επιβιώνουν οι παραδόσεις, χάρη στις οποίες το έθνος μπορεί να ανακάμψει: πρόκειται για τις παραδοσιακές αξίες των μικροϊδιοκτητών γης, των μικροεμπόρων και των τεχνιτών – «ο ποπουλισμός είναι η αυθεντική φωνή της δημοκρατίας» (σ. 83). Ο Λας αντιπαραθέτει τον «κοινό νου» στις αφηρημένες ιδέες της νέας ελίτ, ενώ κατανοεί τη «Μέση Αμερική» και συμπάσχει μ’ αυτήν, με τους «απλούς ανθρώπους» που μιλούν για ηθική έκπτωση και ανησυχούν για τη θρησκευτική αδιαφορία, την κυριαρχία υλιστικών αξιών και τη λατρεία του χρήματος, την αποθέωση της εφήμερης απόλαυσης, την έλλειψη ορίων και τη σεξουαλική αποχαλίνωση, τον αυξανόμενο αριθμό διαζυγίων και αμβλώσεων, την αύξηση της χρήσης ναρκωτικών κ.ά. (σ. 84). Πού οδεύουμε, λοιπόν, αγωνιά μαζί τους ο Λας, ενώ υποστηρίζει ότι ο μαρξισμός «οφείλει ν’ αφομοιώσει τις διαισθήσεις των πολιτισμικά συντηρητικών» (σ. 97). […]Καθώς ο συγγραφέας συμμετέχει μαχητικά στο δημόσιο πεδίο, ψάχνοντας, όπως γράφει, «μια μορφή σοσιαλισμού που να ταιριάζει στην Αμερική», παίρνει μέρος στις ιδεολογικές και πολιτικές συγκρούσεις της εποχής του και μας προσφέρει πλούσιο ιστορικό υλικό για να κατανοήσουμε τις αντιθέσεις της σύγχρονης Αμερικής, την αμηχανία και τις αντιφάσεις της σύγχρονης Αριστεράς και τη γοητευτική αλλά τόσο παραμελημένη ιστορία της σύγχρονης διανόησης.
(Ελένη Ανδριάκαινα, Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής)
